pergole

Pergole składają się z dwóch rzędów pionowych słupów, na szczycie których przymocowane są poprzeczne belki lub drążki, tworzące rodzaj tunelu. Często taką konstrukcję uzupełniają dodatkowe szczeble lub ażurowe kraty. W krajach o gorącym klimacie budowano je tam, gdzie biegły ścieżki i ogrodowe przejścia. Porośnięte gęstymi pnączami stanowiły osłonę przed palącymi promieniami słońca. U nas stawia się je głównie dla ozdoby.

Inną odmianą podpór pod pnącza są trejaże, czyli pojedyncze ażurowe ściany, niekiedy z krótkimi poprzecznymi listwami na górze. Wijące się po pionowych słupach i szczeblach rośliny tworzą liściasty parawan. Takie budowle można wznosić niemal w każdym ogrodzie.

Niektórzy budują pergole pomiędzy furtką a wejściem do domu lub w pobliżu tarasu. Trejaże z kolei wydzielają (z jednej albo z kilku stron) kącik wypoczynkowy lub jakiś fragment ogrodu. Można także nimi zasłonić nieatrakcyjne, ale potrzebne miejsca, np. pryzmę kompostową lub składzik na narzędzia.

Trejaże i pergole buduje się z różnych materiałów. Najczęściej wykorzystuje się drewno, które jest łatwe w obróbce, montażu i stosunkowo tanie; ponadto - ładnie wykończone - może stanowić ozdobę ogrodu także w zimie, gdy pnącza nie mają liści. Słupy podpierające całą konstrukcję muszą być solidne. Wykorzystuje się w tym celu zarówno grube okrąglaki, jak i belki, tzw. kantówki, o wymiarach 10x10 cm lub 10x14 cm. Belki na pergole można też zastąpić kilkoma deskami o identycznych wymiarach, skręconych ze sobą śrubami. Ażurowy dach pergoli konstruujemy z desek grubości 2,5-3 cm ustawionych pionowo, a ścianki trejaży z cienkich listewek.

Niekiedy podpory wykonuje się z metalu. Jako słupy wykorzystuje się wtedy rury stalowe o średnicy 8-10 cm lub dwuteowniki o podobnych wymiarach. Do budowy górnej część pergoli oraz bocznych krat wystarczą pręty metalowe o średnicy 10-14 mm.

Czasem łączy się też różne materiały ze sobą, np. do murowanych słupów montuje się drewniane bądź metalowe poprzeczki i kraty.

Gęsto porośnięte pnączami konstrukcje muszą być na tyle mocne, żeby utrzymały ciężar roślin, a także nie przewracały się pod naporem wiatru i grubą warstwą śniegu. Dlatego słupy na pergole powinno się ustawić na betonowych fundamentach, zagłębionych w ziemi na 80-100 cm. Dołki najlepiej wykopać za pomocą specjalnych narzędzi, żeby średnica wykopu była jak najmniejsza. Słupów drewnianych nie osadza się bezpośrednio w betonie. Służą do tego specjalne metalowe uchwyty, które umieszcza się w świeżej zaprawie cementowej. Dopiero po kilku dniach, gdy beton stwardnieje, przykręca się do nich części drewniane. Podczas montażu należy kilkakrotnie sprawdzać piony i odległości między słupami. Do łączenia drewnianych elementów używajmy tylko śrub i gwoździ nierdzewnych (ocynkowanych). Metalowe fragmenty konstrukcji mocuje się za pomocą śrub lub spawa elektrycznie.

Sklepy i centra ogrodnicze sprzedają gotowe pergole i trejaże, wykonane przeważnie z impregnowanego drewna, co znacznie przedłuża ich trwałość. Wśród wielu wzorów uwagę przyciągają te z niskimi kwietnikami. W skład niektórych zestawów wchodzą również ławki.

Opisane konstrukcje wyglądają najbardziej efektownie, gdy porośnięte są bujną roślinnością. Przy wyborze gatunków na pergole musimy kierować się nie tylko naszymi upodobaniami, lecz także wymaganiami roślin. Na miejsca w pełni nasłonecznione nadają się powojniki, róże pnące, wiciokrzewy, milin amerykański, a na stanowiskach lekko zacienionych możemy posadzić aktinidię, bluszcz, glicynię, hortensję pnącą, winobluszcz pięciolistkowy i trójklapowy, kokornak. Mniej cierpliwi wybiorą zapewne szybko rosnące gatunki jednoroczne: fasolę wielokwiatową, nasturcję ogrodową, wilec purpurowy lub kobeę pnącą.

Sorry, this website uses features that your browser doesn’t support. Upgrade to a newer version of Firefox, Chrome, Safari, or Edge and you’ll be all set.