plektrantus

W rodzaju plektrantus (Plectranthus) opisano około 300 gatunków dziko rosnących w tropikalnych i subtropikalnych strefach Afryki, Madagaskaru, Azji, Australii i na Wyspach Pacyfiku. Są wśród nich rośliny jednoroczne, zimozielone byliny i krzewy. Wszystkie mają charakterystyczne cechy rodziny jasnotowatych (Lamiaceae): 3 lub 4 kanciaste pędy, naprzeciwległe, mięsiste liście i drobne wargowe kwiaty - występujące w barwach białej, jasnoniebieskiej, różowoliliowej lub bladofioletowej - zebrane w grona.

Kilka gatunków plektrantusa od dawna uprawiano jako rośliny doniczkowe, a już na początku XIX wieku sadzono je na letnich rabatach. Wiele plektrantusów ma płożące lub zwisające pędy, dlatego można je umieszczać w podwieszanych koszykach, a także sadzić na brzegach dużych donic, w których rosną okazałe figowce lub palmy, oraz w skrzynkach balkonowych.

Łacińskie słowo Plectranthus oznacza "kwiat z ostrogą". Roślina ta nie doczekała się polskiej nazwy. Niemcy nadali jej miano "króla moli" ze względu na zapach liści, który ponoć odstrasza te owady. W Wielkiej Brytanii zaś najczęściej używa się określenia Swedish Ivy - szwedzki bluszcz.

Plektrantus drobnokwiatowy (Plectranthus paviflorus, inaczej P. australis) przywędrował do nas z Australii. W naturze jest zimozieloną byliną o drewniejących nasadach pędów. Jej łodygi płożą się po ziemi, osiągając długość do 80 cm. Błyszczące liście mają długość 3-4 cm. Pod koniec lata na wierzchołkach pędów wyrastają pojedyncze grona drobnych, białych kwiatów.

W ciągu ostatnich kilku lat dużą popularność zyskał plektrantus koleusowaty (Plectranthus coleoides) odmiana Marginatus. Gatunek ten pochodzi z Indii. Ma liście długości około 5 cm, z kremowo-białymi brzegami. Łodygi przewieszają się lub płożą, osiągając prawie do 1,5 m długości. Odmianę tę sadzimy często w skrzynkach balkonowych. Jest stosunkowo odporna i dobrze sprawdza się jako roślina okrywowa także na rabatach sezonowych. Mimo że jest wieloletnią rośliną zielną, to u nas traktowana jest jako jednoroczna. Można ją jednak zabrać jesienią do domu, skrócić jej pędy i przechować do wiosny w chłodnym, widnym pomieszczeniu. Mniej popularna odmiana tego gatunku Variegated Mintleaf ma liście w białe plamy.

W mieszkaniach można też uprawiać gatunki o wzniesionych pędach, takie jak mało znany, pochodzący z Madagaskaru, plektrantus madagaskarski (Plectranthus madagascarensis) odmiana Marginata oraz plektrantus krzewiasty (Plectranthus fruticosus), dziko rosnący w południowej Afryce, gdzie osiąga wysokość prawie 1 m. Oba gatunki można uprawiać latem na rabatach.

Wszystkie wymienione gatunki należą do łatwych w uprawie.

Światło

Plektrantusy najlepiej rosną w miejscach dobrze oświetlonych światłem rozproszonym. Formy o zielonych liściach doskonale się czują także w półcieniu. Zimą przy braku światła pędy tych roślin stają się wiotkie.

Temperatura

Plektrantusy mają najładniejsze przyrosty przy temperaturze od 20°C do 26°C w ciągu lata. Zimą warto ustawić je w chłodniejszych pomieszczeniach (14-18°C).

Woda

Podłoże w doniczkach podlewamy umiarkowanie, kierując się zasadą, że jego górna warstwa powinna lekko przeschnąć przed kolejnym podlewaniem. Rośliny duże i rosnące w skrzynkach balkonowych latem nawadniamy obficie. Natomiast nadmiar wody zimą może być przyczyną chorób grzybowych objawiających się więdnięciem pędów. Równie niebezpieczne jest też zasuszenie bryły korzeniowej (wtedy liście matowieją i opadają). Roślina jest dość odporna na suche powietrze, warto ją jednak co pewien czas, gdy jest ciepło, spryskiwać.

Podłoże

Do uprawy odpowiednia jest prawie każda ziemia do kwiatów (byle niezbyt lekka i jałowa albo gliniasta), z dodatkiem torfu i gruboziarnistego piasku.

Nawożenie

Rośliny zasilamy po dwóch miesiącach od chwili przesadzenia, roztworem nawozu wieloskładnikowego (w stężeniu 0,1%), co 10-14 dni.

Rozmnażanie

Wszystkie gatunki rozmnażamy łatwo przez sadzonki zielne (długości 5-8 cm), które można sporządzać przez cały rok (oprócz listopada i grudnia). Tniemy je ze szczytowych fragmentów pędów. Sadzonki wytwarzają korzenie zarówno w wodzie, jak i w lekkim podłożu. Aby szybko otrzymać ładne rośliny, umieszczamy w doniczce 3-5 ukorzenionych sadzonek. Gdy się przyjmą, uszczykujemy ich wierzchołki, by spowodować rozkrzewienie. Plektrantus koleusowaty można rozmnażać przez niezbyt zdrewniałe sadzonki śródpędowe oraz przez wysiew nasion zaraz po zbiorze.

Sorry, this website uses features that your browser doesn’t support. Upgrade to a newer version of Firefox, Chrome, Safari, or Edge and you’ll be all set.