Urodę wiecznie zielonych krzewów mirtu ceniono od czasów starożytnych, a jego gałązkami przez wieki przystrajano wieniec panny młodej. Z rośliną tą spokrewnionych jest cała rzesza dekoracyjnych gatunków.
Rodzina mirtowatych (Myrtaceae) należy do najliczniejszych - obejmuje ponad 140 rodzajów i około 3500 gatunków. Niemal wszystkie są roślinami o zdrewniałych pędach - od małych krzewinek po krzewy oraz wysokie drzewa. Najwięcej gatunków rośnie dziko w Australii i Ameryce Południowej, ale występują one także w Azji, Afryce, Ameryce Północnej oraz na południu Europy. W Polsce żadnego z nich nie możemy uprawiać na stałe w gruncie, natomiast w krajach o cieplejszym klimacie, np. we Włoszech i w Hiszpanii, często ozdabiają one parki, ogrody oraz ulice.
Przedstawicieli tej rodziny łączy kilka wspólnych, charakterystycznych cech. Ich pędy i liście zawierają olejki eteryczne, nadające każdemu gatunkowi specyficzny zapach. Blaszki liściowe tych roślin są zawsze całobrzegie. Kwiaty mają zazwyczaj kształt czarki, z licznymi, długimi i bardzo dekoracyjnymi pręcikami. Owocami są torebki, pestkowce lub jagody (często smaczne i jadalne).
Mirtowate w doniczkach
W doniczkach uprawia się te gatunki, które odznaczają się ozdobnymi kwiatami lub liśćmi. Wymagania większości gatunków z tej rodziny są bardzo podobne. Egzemplarze w doniczkach można wystawiać na lato na tarasy i balkony.
Odpowiadają im miejsca bardzo jasne, jednak latem, przy dużym nasłonecznieniu, lepiej je trochę cieniować. Mirtowate dobrze rosną także w półcieniu, lecz w takich warunkach kwitną mniej obficie. W okresie wegetacji rośliny podlewamy obficie, w taki sposób, aby ziemia była stale wilgotna, lecz nie mokra. Nie można dopuścić do przeschnięcia ziemi w doniczce, gdyż szybko więdną. Szkodzi im także zalanie. Zimą, kiedy przechodzą okres spoczynku, podlewanie ograniczamy. W okresie wegetacji dobrze im robi zraszanie.
Latem mirtowate najlepiej rosną w temperaturze 20-25°C. Natomiast zimą większość z nich wymaga chłodu (około 10°C), który stymuluje powstawanie pąków kwiatowych. Rośliny zasilamy od marca do września, co 3-4 tygodnie nawozami wieloskładnikowymi.
Młode okazy przesadzamy co roku, starsze co 3-4 lata. Stosujemy lekkie podłoże (najlepiej mieszaninę ziemi liściowej, darniowej, torfu i piasku w proporcji 2:1:0,5:1), o odczynie - zależnie od gatunku - lekko kwaśnym lub kwaśnym. Młodym, jeszcze nie kwitnącym egzemplarzom uszczykujemy wiosną wierzchołki pędów. Starsze przycinamy po kwitnieniu, dzięki czemu lepiej się rozkrzewiają. Poprzez odpowiednie przycinanie możemy uzyskiwać formy pienne.
Większość gatunków rozmnażamy przez sadzonki pół-zdrewniałe, sporządzane w sierpniu lub we wrześniu. Jeśli ktoś zdobędzie nasiona, może je wysiać, jednak opieka nad siewkami jest kłopotliwa.
Wszystkie rośliny z tej rodziny są odporne na choroby. Ze szkodników czasami pojawiają się mszyce, tarczniki, a na niektórych gatunkach także wciornastki, przędziorki i mączliki.
Gatunki użytkowe
Gatunki użytkowe, których znajdziemy sporo w rodzinie mirtowatych, uprawia się na plantacjach w krajach o ciepłym klimacie. Do najbardziej znanych należy goździkowiec korzenny (Syzyngium aromaticum), którego zasuszone pąki kwiatowe, tzw. goździki, stosujemy jako przyprawę. Ze względu na ich właściwości anty-septyczne oraz działanie znieczulające wykorzystuje się je także w medycynie.
Z dużych, smacznych i aromatycznych owoców słynie gruszla (Psidium), zwłaszcza dwa gatunki - P. guajava i P. littorale.
Do tej rodziny należy także korzennik lekarski (Pimenta dioica). Z jego niedojrzałych i zasuszonych owoców otrzymuje się cenną przyprawę kuchenną, nazywaną zielem angielskim. Bardzo cennym gatunkiem jest także pochodząca z Ameryki Południowej akka Sellowa (Acca sellowiana), zwana także feihoą. Jej owocem jest jadalny pestkowiec, który w smaku przypomina jednocześnie ananas, banan i poziomkę. Roślina ta ma dekoracyjne i jadalne, fioletoworóżowe kwiaty z licznymi pręcikami na długich, purpurowych nitkach, dlatego uprawia się ją także dla ozdoby w doniczkach.
Duże znaczenie jako roślina użytkowa ma również należący do mirtowatych eukaliptus (Eucaliptus), którego 450 gatunków występuje głównie w Australii. Eukaliptusy jako szybko rosnące drzewa dostarczają cennego drewna. Często też wykorzystuje się je do rekultywacji terenów zniszczonych na skutek działalności człowieka. Z ich liści pozyskiwane są olejki eteryczne i żywice - surowiec dla przemysłu farmaceutycznego, kosmetycznego i spożywczego.