Niecierpek waleriana (Impatiens walleriana) to efektowna, pięknie kwitnąca roślina o małych wymaganiach. Dzięki dużej liczbie odmian kolorystycznych, może być doskonałą dekoracją każdego mieszkania. Kompozycje z niecierpków, pełne niepowtarzalnych kontrastów kolorystycznych, napełnią całe mieszkanie wspaniałymi barwami.
Nazwa Impatiens, czyli niecierpek, nadana została tej roślinie ze względu na charakterystyczną cechę dojrzałych owoców, które po poruszeniu pękają, rozrzucając wokół nasiona. To cecha wszystkich roślin należących do rodziny niecierpkowatych (Balsaminaceae). Rodzaj Impatiens liczy około 850 gatunków, wśród których są zarówno rośliny jednoroczne, jak i zimozielone byliny oraz półkrzewy.
Wszystkie niecierpki mają soczyste, kruche pędy. Liście są owalne, ostro zakończone i ząbkowane na brzegach, w kolorze - zależnie od odmiany - od jasno- do ciemnozielonego, a u niektórych mieszańców również dwubarwne.
Niecierpek waleriana może kwitnąć w mieszkaniu przez większą część roku, a na zewnątrz przez całe lato. Barwy kwiatów obejmują całą paletę odcieni koloru różowego, czerwonego, żółtego, białego i pomarańczowego. Niektóre odmiany mają kwiaty dwubarwne oraz podwójne.
Wyhodowanie tak licznych odmian niecierpka zajęło hodowcom sporo czasu, ale ich trud się opłacił. Popularnością cieszą się nowe odmiany o zwartym pokroju, które zwykle nie przekraczają 38 cm wysokości, rosną powoli, ale rozkrzewiają się silnie i obficie kwitną.
Niecierpek waleriana doskonale prezentuje się praktycznie wszędzie. Na zewnątrz można je uprawiać w każdym pojemniku - skrzynce okiennej, donicy lub wiszącym koszu, najlepiej na stanowiskach osłoniętych przed bezpośrednim nasłonecznieniem. W okresie upałów nie można dopuścić do przesuszenia podłoża wokół roślin. W zamian za to odpłacą się, trwającym całe lato, kwitnieniem.
Każda z odmian niecierpka waleriana kwitnie obficie w dobrych warunkach. Niewysokie, zwarte odmiany ('Baby Mixed') doskonale nadają się do doniczek. Występują w wielu kolorach (m.in. różowym, białym). Popularna i równie liczna jest grupa odmian 'Accent', której kwiaty mogą być jedno- lub wielobarwne. Warto też wypróbować odmiany o kwiatach podwójnych, chociaż mają one skłonność do mniej obfitego kwitnienia.
Podstawy pielęgnacji
Roślina idealna dla początkujących wielbicieli kwiatów. Usuwamy więdnące kwiaty i usychające liście. Uszczykujemy wierzchołki pędów, aby pobudzić niecierpki do rozkrzewiania i otrzymać rośliny o bujnym, zwartym pokroju. Sadzonki i siewki dobrze rosną w ziemi kompostowej. Rośliny przesadza się wiosną do doniczek nieco większych od dotychczasowych.
Latem niecierpki wymagają obfitego podlewania, zwykle 2-3 razy w tygodniu. W tym czasie nie wolno dopuścić do przesuszenia podłoża. Zimą podlewa się je umiarkowanie (raz na 10-14 dni), pozwalając ziemi nieco przeschnąć.
W sezonie wegetacyjnym niecierpki trzeba zasilać raz na dwa tygodnie uniwersalnym nawozem do roślin.
Unikajmy umieszczania niecierpków na stanowiskach wystawionych na bezpośrednie nasłonecznienie, ale zapewnijmy im tak dużo światła, jak to tylko możliwe. Temperatura pokojowa jest odpowiednia do uprawy niecierpków; jedynie gdy przekracza 24°C, należy zwiększyć wilgotność powietrza. Zimą temperatura nie powinna spaść poniżej 13°C.
Rozmnażanie
Niecierpki bardzo łatwo rozmnażają się przez sadzonki wierzchołkowe. Z wierzchołków wybranych pędów należy pobrać sadzonki o długości 8-10 cm. Mają one zdolność ukorzeniania się o każdej porze roku, albo w naczyniu z wodą, albo w doniczce z ziemią. Po ukorzenieniu należy przesadzić je pojedynczo do doniczek z uniwersalną ziemią kompostową.
Choroby i szkodniki
Lepkie liście
Zniekształcone i lepkie liście są oznaką porażenia przez mszyce. Zaatakowane rośliny można spłukać wodą z mydłem lub, gdy to nie pomoże, spryskać środkiem owadobójczym.
Więdnięcie pędów
Może być spowodowane przeniesieniem niecierpka na inne miejsce. Przywiędłą roślinę należy przyciąć. Nie wolno dopuścić do nadmiernego nawodnienia - najlepiej ustawić doniczkę na żwirze i pozwolić roślinie pobierać z podstawki tyle wody, ile potrzebuje.