Już sama nazwa tej rośliny wskazuje na jej wyjątkowość — to roślina owadożerna, w dodatku sama chwytająca owady. Sposób, w jaki to robi, jest wielce oryginalny. Muchołówka amerykańska (Dionaea muscipula) jest jedną najbardziej niezwykłych roślin występujących w naturze.
Choć muchołówka amerykańska jest niezbyt efektowna, a w dodatku wymagająca, trud poświęcony na jej utrzymanie bardzo się opłaca. Stanowi ona bowiem nieustanne źródło fascynacji. W naturze muchołówka występuje na torfowiskach, które są bardzo ubogie w azot. Dlatego roślina ta rozwinęła niecodzienny sposób zdobywania tego składnika pokarmowego - łapie i pożera owady. Jej liście wyrastają promieniście w formie rozetki, zaś blaszki liściowe zostały przekształcone w pomysłowe i śmiertelne pułapki.
Górna powierzchnia liścia, stanowiąca zarazem dno pułapki, jest czerwonawa, zaś brzegi liścia otoczone są wiankiem długich "ząbków". Owady (nie tylko muchy) zwabione kolorem liścia i zapachem wydzielanego przezeń nektaru siadają na nim, dotykając czułych włosków znajdujących się na jego powierzchni, które działają jak mechanizm uruchamiający pułapkę, zatrzaskującą się nad głową ofiary. Muchołówka wydziela do wnętrza pułapki specjalne enzymy trawiące, które rozkładają ciało owada. Po kilku dniach (czas zależy od wielkości ofiary) pułapka otwiera się, ukazując jego nie strawione resztki.
Wysokość muchołówki rzadko przekracza 10 cm. W każdej rozetce liści znajduje się 6-8 pułapek. Z centrum rozetki wyrasta pęd kwiatostanowy o wysokości 15-20 cm, z niewielkimi, zielonkawymi kwiatami.
Muchołówka amerykańska dobrze rośnie w cieple i wilgoci. Warunki te najłatwiej stworzyć wewnątrz dużego słoja, terrarium lub miniszklarni. Przejrzyste pojemniki ułatwiają też podziwianie jej budowy oraz niezwykłych zwyczajów. Rośliny najefektowniej wyglądają latem, kiedy intensywnie rosną i mają duże potrzeby pokarmowe. Najbardziej odpowiadają im ciepłe, parne warunki szklarniowe, które można im także zapewnić w słoju lub terrarium.
Muchołówka to roślina bagienna, dlatego należy ją uprawiać na porowatym podłożu, zatrzymującym duże ilości wody. Może to być mech torfowiec, torf lub lekkie tworzywo, zwiększające objętość pod wpływem wody.
Zamiast czekać, aż muchołówka schwyta owada, lepiej karmić ją własnoręcznie. Trzymając schwytaną muchę za skrzydła, należy delikatnie dotknąć nią powierzchni liścia. Połówki liścia zatrzasną się. Muchołówki nie należy karmić zbyt często. Nie wolno też drażnić pułapek dla zabawy, gdyż osłabia to roślinę.
Dionaea muscipula to odpowiednia roślina owadożerna dla początkujących hodowców. Sukces związany z jej uprawą może zachęcić do wypróbowania innych roślin tego rodzaju. Ciekawą alternatywą może być rosiczka przylądkowa (Drosera capensis), spokrewniona z naszą rosiczką o krągłolistną. Dzbanecznik (Nepenthes sp.) jest o wiele trudniejszy do uprawy w domu, ale doskonale prezentuje się w wiszącym pojemniku w oranżerii.
Podstawy pielęgnacji
Muchołówka wymaga szczególnej staranności w uprawie, ale podstawowe znaczenie ma wilgotność podłoża i otoczenia. Najlepiej uprawiać ją w dużym słoju lub terrarium, które zapewnią ciepłą i parną atmosferę. Najlepszym podłożem do jej uprawy jest mech torfowiec wymieszany z niewielką ilością czystego kompostu.
Roślinie tej doskonale służy zalewanie podłoża wodą, dlatego podlewamy ją regularnie i obficie, nie dopuszczając do jego przesuszenia. O ile to możliwe, używajmy deszczówki. Latem muchołówkę można wstawić do spodka z wodą. Jeśli roślina ma owady, nie trzeba jej nawozić. Jeśli mimo to rośnie słabo, zasilamy ją nawozem płynnym.
Dionaea muscipula potrzebuje dużo światła, ale rozproszonego, dlatego najlepiej uprawiać ją w półcieniu, upewniając się, że nie będzie wystawiona na bezpośrednie nasłonecznienie. Odpowiedni rozwój zapewni roślinie ciepła i parna atmosfera. Latem optymalna jest temperatura 18-27°C. Zimą powinna ona być niższa, w granicach 8-10°C.
Choroby i szkodniki
Słaby wzrost
Przyczyną może być fakt, że roślina jest głodna. Należy dokarmić ją muchą lub raz w miesiącu zasilić płynnym nawozem doglebowym.
Roślina słabnie i schnie
Najpewniej jej otoczenie jest zbyt suche. Zapewniamy jej wysoką wilgotność podłoża i powietrza oraz unikamy ustawiania w pełnym słońcu.
Liście obumierają
Obumieranie pojedynczych liści należy do cyklu życiowego muchołówki. Schnące liście usuwamy, aby zapobiec infekcji grzybowej.