Wytworne, pachnące kwiaty o kremowej barwie wspaniale kontrastują z ciemnozielonymi, błyszczącymi liśćmi - tak właśnie wygląda gardenia jaśminowata (Gardenia jasminoides). Spośród około 60 gatunków z rodzaju Gardenia, rosnących w tropikalnych i subtropikalnych regionach Azji i Afryki, tylko ten jeden stał się popularną rośliną ozdobną.
Ta wspaniała roślina zyskała szczególną popularność w XIX w. Nazwę rodzajową wzięła od nazwiska XVIII-wiecznego botanika amerykańskiego Aleksandra Gardena, zaś łacińską nazwę gatunkową - jasminoides - zawdzięcza mocnemu zapachowi kwiatów, przypominającemu woń jaśminu.
Gardenia jaśminowata kwitnie od maja do września, przy czym jej kwiaty pojawiają się stopniowo na kolejnych pędach. Odmiana Gardenia jasminoides 'Veitchiana' kwitnie zimą i wymaga w tym czasie obfitego podlewania oraz temperatury 16-18°C.
Woskowate, kremowobiałe kwiaty gardenii żółkną nieco w miarę rozwoju. Wymagają one wyjątkowo delikatnego traktowania, gdyż łatwo ulegają uszkodzeniu. W miarę możliwości roślinę należy
podlewać deszczówką, ewentualnie przegotowaną wodą, ostudzoną do temperatury pokojowej. Jeśli mimo to liście zaczną żółknąć lub opadać, do podłoża należy dodać chelatu żelazowego w sposób i w ilości podanej zgodnie z instrukcją producenta.
Gardenie mają walory ozdobne nie tylko ze względu na wspaniałe kwiaty, ale też z uwagi na skórzaste liście. Rośliny w grupie odmian kwitnących latem lub kwitnących zimą mogą dochodzić do 90 cm wysokości i średnicy.
Podstawy pielęgnacji
Gardenia jaśminowata wymaga starannej pielęgnacji i najlepiej rośnie w szklarni lub oranżerii.
W marcu lub w kwietniu należy usunąć wszystkie skąpo ulistnione pędy. Dorosłe gardenie należy przesadzać co dwa lata wiosną, używając podłoża dla roślin kwasolubnych. Można je przygotować samodzielnie z równych części torfu, piasku i kompostu. Latem i zimą podlewanie powinno być umiarkowane, tak by podłoże było cały czas wilgotne. Do podlewania należy używać wody deszczowej lub przegotowanej, ostudzonej do temperatury pokojowej.
W okresie kwitnienia gardenie należy zasilać co dwa tygodnie standardowym, dwukrotnie rozcieńczonym nawozem płynnym. Roślinie należy zapewnić dużo rozproszonego światła, ale nigdy nie należy ustawiać jej w pełnym słońcu.
Zimą minimalna temperatura może wynosić 13°C. Latem optymalna jest temperatura 13-18°C. Jeśli temperatura wzrośnie powyżej 18°C, należy zwiększyć wilgotność powietrza. Optymalna temperatura latem nie może przekraczać 24°C.
Rozmnażanie
Od marca do kwietnia gardenia jaśminowata może być rozmnażana przez sadzonki wierzchołkowe.
1. Przygotowujemy sadzonki długości ok. 13 cm. Jeśli nie mamy mnożarki z plastikową pokrywą, sadzonki można umieścić w doniczkach i okryć je torebką foliową. Przygotowujemy kawałek drutu wygiętego w pałąk i umieszczamy go ponad sadzonką, wtykając jego końce w podłoże. Następnie okrywamy doniczkę torebką i obwiązujemy jej brzeg sznurkiem.
2. Robimy kilka otworów wentylacyjnych, które zapobiegną gniciu sadzonki w wyniku kondensacji pary wodnej. Jeśli torebka straci przejrzystość, wymieniamy ją na nową. Nie dopuszczamy do stykania się wilgotnej torebki z liśćmi.
3. Jako podłoże stosujemy mieszankę równych ilości piasku i torfu. Pojemniki ustawiamy w ciepłym miejscu i utrzymujemy temperaturę 24°C. Po upływie 4-6 tygodni przenosimy je w chłodniejsze miejsce o temperaturze 18°C. Gdy rośliny podrosną, przesadzamy je do większych doniczek.
Choroby i szkodniki
Liście są lepkie
Przyczyną jest obecność mszycy. Roślinę spryskujemy odpowiednim środkiem owadobójczym.
Pajęczynka na liściach
To ślad po przędziorkach. Liście zraszamy codziennie wodą deszczową. Przy silnym porażeniu stosujemy odpowiedni insektycyd.
Liście żółkną
Przyczyną może być zbyt twarda woda używana do podlewania. Stosujemy wodę deszczową lub ostudzoną przegotowaną. Jeśli objawy nie ustąpią, dodajemy do podłoża chelat żelazowy.