Fiołek afrykański (Saintpaulia ionantha), zwany również sępolią fiołkową, występuje w najróżniejszych odmianach i formach. Łatwy w uprawie, wynagradza troskliwą opiekę mnóstwem kwiatów. Jako jedna z niewielu roślin doniczkowych może kwitnąć nawet całą zimę - zasłużenie więc cieszy się dużym powodzeniem.
Ojczyzną tego gatunku są góry Usambara na pograniczu Kenii i Tanzanii. Jaskrawo ubarwione, dwuwargowe kwiaty pojawiające się przez cały rok, czynią z niego idealną roślinę pokojową na ciepłe i wilgotne stanowiska, z dala od bezpośredniego nasłonecznienia. Wysokość roślin waha się od 10 do 15 cm, zaś średnica może przekraczać nawet 40 cm. Przy prawidłowej pielęgnacji fiołki afrykańskie zachowują niezmienną żywotność przez wiele lat. Kwitną przez cały rok, choć zimą zwykle tworzą mniej kwiatów.
Większość sprzedawanych sępolii to mieszańce bez określonej nazwy. Jeśli jednak na zakupy udamy się do specjalistycznego gospodarstwa ogrodniczego, będziemy mogli do woli przebierać między dziesiątkami odmian tej rośliny. Najbardziej poszukiwane są fiołki o kwiatach dwubarwnych, ale bardzo popularne są również te o kwiatach podwójnych, postrzępionych brzegach płatków lub liściach z pomarszczonymi brzegami. Dostępne są także formy miniaturowe i o zwieszonych liściach.
Fiołki afrykańskie dobrze znoszą obecność innych roślin - idealnie nadają się więc do wielokwiatowych kompozycji w skrzynkach. Na towarzystwo należy im jednak wybierać rośliny o podobnych wymaganiach.
Rozmnażanie
Najprostszym i najtańszym sposobem pozyskiwania nowych okazów fiołka afrykańskiego jest sadzonkowanie liści z ogonkami.
Wyhodowanie dorosłej rośliny z sadzonki liściowej trwa 8-10 miesięcy. Z rośliny matecznej pobieramy liście wraz z ogonkami, zanurzamy ich końce w płynnym ukorzeniaczu, a następnie umieszczamy w doniczce z ziemią aż po nasadę blaszki liściowej.
Sadzonki trzymamy w temperaturze 18-21°C przez okres 6 tygodni. Powstałe w tym czasie roślinki przesadzamy do oddzielnych doniczek, gdy osiągną one około 5 cm średnicy.
Podstawy pielęgnacji
Fiołek afrykański najlepiej rośnie w ziemi torfowej, w płaskich doniczkach z dobrym drenażem. Rośliny należy przesadzać co roku, wiosną lub latem, gdy bryła korzeniowa wypełni doniczkę. Starsze, blednące liście i kwiaty usuwamy przy podstawie, pozostawiając na roślinie jedynie trzy lub cztery „piętra” liści.
Fiołek afrykański nie lubi podlewania zimną wodą oraz nie toleruje zraszania liści i kwiatów. Podlewać należy ją wodą letnią, dwa razy w tygodniu, ostrożnie od dołu - czyli na podstawkę. Zimą podlewanie powinno być oszczędniejsze. W okresie wzrostu roślinę należy co dwa tygodnie zasilać przy podlewaniu płynnym nawozem.
Chociaż fiołek afrykański lubi światło, nie należy wystawiać go na bezpośrednie działanie promieni słonecznych, szczególnie latem. Dobrze czuje się na parapetach, ale nie o południowej wystawie. Sępolie lubią dużą wilgotność powietrza, więc dobrze jest ustawić doniczkę na kamykach w podstawce wypełnionej wodą.
Choroby i szkodniki
Brązowe plamy na liściach
Zwykle są rezultatem zbyt intensywnego nasłonecznienia, ale mogą również powstawać w wyniku zroszenia liści. Roślinę należy zdjąć zesłońca i podlewać zawsze od dołu, na podstawkę.
Fytoftoroza
Objawia się brązowieniem i zamieraniem liści. Jedyne rozwiązanie to usunięcie chorej rośliny wraz z podłożem.
Pleśń
Atakuje w wilgotnym otoczeniu, a także w doniczkach bez odpływu. Fiołka należy przestawić w bardziej suche miejsce i zapewnić im odpowiedni drenaż.