Cyklameny, zwane dawniej gdułami, znane są w Polsce od pierwszej połowy XIX wieku i wciąż darzymy je dużą sympatią. Dotychczas sezon kwitnienia tych roślin przypadał na okres jesienno-zimowy, czyli od października do marca. Obecnie, dzięki sterowanej uprawie szklarniowej i rozwojowi hodowli nowych odmian, można je kupić przez większą część roku.
Spośród znanych około 20 gatunków cyklamenów kilka sadzi się w ogrodach, ale najbardziej popularny jest ten uprawiany w doniczkach - cyklamen perski (Cyclamen persicum), nazywany też popularnie fiołkiem alpejskim. Jednak wbrew nazwie ta należąca do rodziny pierwiosnkowatych (Primulaceae) bylina nie pochodzi ani z terenów dawnej Persji (dzisiejszego Iranu), ani z Alp. W naturze występuje w krajach nad Morzem Śródziemnym, gdzie zimy są łagodne i wilgotne, a lata gorące i suche. Cyklamen perski dostosował się do tych warunków - kwitnie i rośnie zimą oraz wiosną, a latem przechodzi okres spoczynku. W tym czasie traci kwiaty i liście, a w ziemi pozostaje jego bulwa, w której zgromadzone są zapasowe substancje pokarmowe. Właśnie od kształtu kulistej, lekko spłaszczonej bulwy pochodzi łacińska nazwa tej rośliny - Cyclamen, wywodzącą się od greckiego słowa kyklos (koło).
Cyklameny cenimy przede wszystkim za ich wdzięczne kwiaty. Dotychczas na świecie wyhodowano tysiące odmian w różnych odcieniach różowego, czerwonego, amarantowego oraz w kolorze białym. Pojedyncze kwiaty mają pięć płatków, tworzących u podstawy wąską rurkę (niekiedy kontrastowo zabarwioną). Są też odmiany pełne, z płatkami postrzępionymi (np. seria odmian Butterfly) bądź z brodatymi naroślami. Kwiaty niektórych odmian ładnie pachną, podobnie jak rosnącego dziko cyklamenu perskiego. Dekorację rośliny stanowią też liście, pokryte srebrzystymi marmurkowymi wzorkami. Obecnie najbardziej cenione są grupy odmian charakteryzujące się długim i obfitym kwitnieniem (np. serie Halios i Royal), zwartym pokrojem (np. serie Latinia i Compacta), a także odmiany miniaturowe (np. z serii Metis lub Mini).
Cyklameny kwitną najdłużej, gdy mają chłodno (10-12°C), jedynie odmiany miniaturowe znoszą dobrze nieco wyższe temperatury. Rośliny te wymagają dużo rozproszonego światła. Najlepiej więc ustawić je na parapecie wschodniego lub północnego okna, pod którym nie grzeje kaloryfer. Szybko reagują więdnięciem liści na brak wody w podłożu. W okresie kwitnienia podlewamy je dość często (nawet codziennie), wlewając wodę na podstawkę. Po 20 minutach pozostałą wodę wylewamy. Liści cyklamenów nie należy moczyć ani zraszać wodą, chociaż rośliny te lubią dużą wilgotność powietrza. Lepiej rozpylać wodę w ich otoczeniu lub zamontować nawilżacz. Kwitnące rośliny nawozimy raz na 2 tygodnie, używając wieloskładnikowego nawozu dla roślin kwitnących. Unikamy nabłyszczania liści. Z kwitnących egzemplarzy starannie wyrywamy przekwitające kwiaty (wraz z szypułką) i żółknące liście.
Po kilku miesiącach kwitnienia (zazwyczaj wiosną) roślina przestaje wypuszczać nowe pąki kwiatowe i prawie zupełnie traci liście. Wtedy zaprzestajemy nawożenia, ograniczamy podlewanie i pozwalamy cyklamenowi przejść w stan spoczynku. Bezlistną bulwę umieszczany w możliwie chłodnym miejscu, a ziemię w doniczce podlewamy co dwa tygodnie odrobiną wody, aby bulwa i korzenie zupełnie nie zaschły. W czerwcu bulwę przesadzamy do świeżego podłoża (można użyć uniwersalnej ziemi do kwiatów) o odczynie lekko kwaśnym (pH 5,5-6,5). Na dnie doniczki (może być ta sama co poprzednio albo trochę większa) powinien znaleźć się drenaż. Bulwę zagłębiamy w podłożu do połowy wysokości. Gdy po kilkunastu dniach pojawią się liście, roślinę umieszczamy w jasnym miejscu i zaczynamy ją regularnie podlewać, a po dwóch tygodniach także nawozić raz na tydzień. Po 3-4 miesiącach cyklamen zakwitnie ponownie. W taki sposób można uprawiać jeden okaz przez kilka lat.
Cyklameny dość łatwo możemy rozmnażać z nasion. W tym celu musimy sami dokonać zapylenia kwiatów (odrobinę pyłku strzepujemy na paznokieć i przenosimy go na wystające znamiona słupków innych kwiatów). Jeśli zawiążą się owoce, czekamy, aż staną się czerwonobrunatne i zaczną pękać - wtedy wyjmujemy z nich nasiona. Cyklameny wysiewamy pod koniec lata do skrzynki z mieszaniną ziemi liściowej, torfu i piasku, w proporcji objętościowej 2:1:1 (podłoże to powinno być trzy tygodnie wcześniej wyprażone przez godzinę w piekarniku, w temperaturze 100-150°C). Nasiona rozkładamy w rozstawie co 2 cm, przysypujemy cienką warstwą ziemi i przykrywamy grubym papierem, bo kiełkują w ciemności. Niebawem ukażą się siewki z jednym liściem. Wtedy skrzynkę przenosimy w jasne, ale nienasłonecznione miejsce.
Roślinki pikujemy po raz pierwszy, gdy liść osiągnie średnicę 2 cm. Kiedy wyrosną 3-4 liście, sadzimy siewki do małych doniczek, umieszczając ich bulwki na głębokości 1 cm. Po raz trzeci przesadzamy rośliny w czerwcu, pozostawiając bulwki częściowo nad powierzchnią podłoża. Młode cyklameny zakwitną po kilku lub kilkunastu miesiącach.