Hyzop lekarski (Hyssopus oficinalis) to znana od starożytności roślina lecznicza i miododajna - latem jego drobne, pachnące kwiaty wabią roje pszczół i motyli. Pachnące, niebieskofioletowe kwiaty tej krzewinki wyrastają w pachwinach liści na wierzchołkach pędów i utrzymują sie niemal przez całe lato.
Roślina ta pochodzi z basenu Morza Śródziemnego i była znana i uprawiana w starożytności w krajach arabskich. Biblia wspomina o zwyczaju rozsypywania hyzopu na podłodze, gdyż ze względu na wysoką zawartość olejków eterycznych i garbników wydzielała świeży, intensywny, korzenny zapach.
Hyzop ma właściwości lecznicze i używany jest od setek lat w medycynie ludowej. Stosowano go w leczeniu ran i ukąszeń, a także problemów żołądkowych i reumatyzmu. Obecnie podawany jest głównie w nieżytach dróg oddechowych. Nie powinny go jednak stosować kobiety w ciąży i cierpiący na nadciśnienie lub epilepsję.
Młode pędy suszy się w ciepłym i przewiewnym miejscu. Można je stosować jako dodatek do potpourri.
Hyzop osiąga do 60 cm wysokości. Kwiaty w kolorze niebieskofioletowym, czasem różowym lub białym, zebrane są na wierzchołkach pędów. Mogą kwitnąć od czerwca do października. Drobne, lancetowate lub równowąskie liście mają delikatny połysk i lekko wygięte brzegi.
Często stosuje się go jako roślinę obwódkową. Można go umieścić na froncie mieszanej kompozycji ziół lub posadzić razem z tymiankiem wzdłuż brzegów skrzynek kwiatowych czy donic.
Hyzop jest jednym ze składników słynnego francuskiego likieru Chartreuse, u nas stosuje się go do wyrobu słodkich wódek. Świeże lub suszone liście i kwiaty można dodawać do wielu różnych dań, jednak z umiarem, aby ich gorzki smak nie zdominował walorów smakowych potrawy.
Liście hyzopu wspomagają trawienie. Przyprawia się nimi zupy grochowe, fasolowe, ziemniaczane i jarzynowe, a także sosy, duszone warzywa, cielęcinę, dziczyznę, wołowinę i drób. Kwiaty można dodać do zielonej sałaty - dzięki temu nabierze ona więcej barw i nieco miętowego posmaku.
Pielęgnacja
Hyzop jest rośliną niewymagającą. Dobrze rośnie w miejscach słonecznych i suchych. Do uprawy używa się lekkiej ziemi kompostowej, wymieszanej dla lepszej przepuszczalności pół na pół z gruboziarnistym piaskiem. Przesadza się go wiosną, ale tylko wtedy, gdy korzenie całkowicie wypełnią doniczkę.
Rośliny na balkonie i tarasie wymagają regularnego podlewania, szczególnie w czasie upałów. Hyzop rosnący w domu należy nawadniać, gdy wierzchnia warstwa podłoża lekko przeschnie. Zimą rośliny podlewa się oszczędnie. W czasie sezonu wegetacyjnego zasila się raz na miesiąc uniwersalnym nawozem płynnym.
Hyzop lekarski lubi miejsca jasne i słoneczne - doskonale będzie rosnąć na nasłonecznionym, zacisznym tarasie lub balkonie. Gatunek ten toleruje także półcień. Roślina jest mrozoodporna - dobrze znosi zimy w naszych warunkach klimatycznych. Może być uprawiana przez cały rok na zewnątrz.
Rozmnażanie
Uprawa z nasion
Nasiona wysiewamy na wilgotne podłoże i do wzejścia siewek przykrywamy foliową torebką. Podrośnięte rośliny przesadzamy pojedynczo do doniczek.
Sadzonkowanie
Sadzonki o długości 8-10 cm pobieramy z wierzchołków pędów, sadzimy po kilka w mieszance torfu i gruboziarnistego piasku, po czym okrywamy torebką. Gdy pojawią się nowe przyrosty, torebkę zdejmujemy i podlewamy rośliny umiarkowanie.
Podział rośliny
Od lata do jesieni - roślinę wyjmujemy z doniczki i dzielimy.
Choroby i szkodniki
Pędy słabe, wybujałe
Przyczyną tego stanu jest zbyt słabe oświetlenie. Przestawiamy doniczkę w jaśniejsze miejsce, np. na słoneczny parapet.
Pędy długie i wiotkie
Rośliny uprawiane w ogródkach ziołowych, a także w doniczkach i skrzynkach mogą z czasem rozrastać się nadmiernie. Ich pędy stają się wówczas długie i wiotkie, co nadaje roślinie mało efektowny wygląd. Rośliny obwódkowe można przycinać wiosną nożycami, zaś te w doniczkach skraca się do wysokości ok. 8-15 cm. Dzięki nowym przyrostom hyzop lekarski wkrótce odzyska ładny pokrój.